Zedenpleger heeft recht op chemische castratie

‘Zedenpleger heeft recht op chemische castratie’



AMSTERDAM - Iedere tot tbs veroordeelde zedendelinquent heeft recht op ‘chemische castratie’. De weigering van sommige tbs-klinieken om daaraan mee te werken is onaanvaardbaar. Behandelaars onthouden hun patiënten dan ‘een mogelijkheid voor goede zorg’ en ze verkleinen zo hun verlofkansen.
Dat stelt de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ), een adviesorgaan van de overheid, in een rapport dat vandaag wordt gepubliceerd. De laatste jaren krijgen zedendelinquenten steeds vaker medicijnen die lustgevoelens onderdrukken.
De verschillen tussen klinieken zijn groot, zegt Louis Donker, lid van de RSJ en in het dagelijks leven vicepresident van de rechtbank in Den Haag. ‘Sommigen houden zich aan de uitgangspunten die klinieken samen hebben opgesteld. Maar helaas zijn meerdere tbs-klinieken zo huiverig voor libidoremmers dat ze die in beginsel niet gebruiken. Er zijn zelfs behandelaars die principieel weigeren ze voor te schrijven. Dat is oneerlijk; iedere patiënt moet een gelijke kans hebben op de behandeling die hij nodig heeft. Dit kan het verschil maken tussen verlof en een verblijf op de longstayafdeling’, stelt Donker.

Libidoremmers
Volgens de RSJ moeten behandelaars per tbs’er, in goed overleg met hem, afwegen of iemand in aanmerking komt voor libidoremmers. Het middel is niet voor iedereen geschikt. Als een verkrachter bijvoorbeeld handelt uit agressie, helpt chemische castratie niet. De medicatie dient noodzakelijk en verantwoord te zijn, en deel uit te maken van een bredere behandeling. Klinieken moeten meewegen dat de bijwerkingen ernstig kunnen zijn en dat het middel in principe langdurig wordt gebruikt.
Dat klopt, weet zedendelinquent David (om reden van privacy niet zijn echte naam) uit ervaring. Hij gebruikt al sinds 2001 libidoremmers. ‘Ik ben hyperseksueel. Ik masturbeerde zes keer per dag. Zelfs als ik een auto kocht dacht ik: met welk model kan ik de meeste vrouwen versieren? Niets ging te ver. Ik probeerde zelfs met partners van collega’s naar bed te gaan. Het ging mis en ik kwam in de tbs-kliniek terecht. Daar zeiden ze dat ik zonder chemische castratie geen kans maakte op verlof. Het was slikken of stikken.’

Bijwerkingen
De medicijnen zorgen voor ‘rust’ in zijn hoofd. Sinds enkele jaren woont hij buiten de kliniek, onder toezicht van de reclassering. Zijn testosteronniveau is zo laag dat hij geen erectie meer kan krijgen. David moest naar het ziekenhuis om borsten te laten wegsnijden, hij is 15 kilo aangekomen en zijn heup loopt gevaar door botontkalking. De bijwerkingen kunnen op termijn levensbedreigend zijn.
Hij wil dat zijn dosering iets wordt verlaagd. ‘Het lijkt me verantwoord, maar de kliniek is doodsbang dat er iets misgaat. Het is goed dat dit rapport de discussie op gang brengt’, meent David. ‘Het lijkt me verstandig dat iemand gaat controleren of behandelaars een tbs’er eerlijk vertellen hoe ingrijpend chemische castratie is. Ik ben niet goed geïnformeerd.’

Enkeltje longstay
De RSJ vindt dat patiënten onder druk mogen worden gezet om een gedragsverandering teweeg te brengen. Maar vanwege de ingrijpende bijwerkingen moeten tbs’ers wel de mogelijkheid krijgen het advies van hun behandelaar te laten toetsen, als het een voorwaarde is om in aanmerking te komen voor verlof.
Dat is hard nodig, stelt advocaat Niek Heidanus, die veel zedendelinquenten bijstaat. ‘Ik zie helaas steeds vaker dat patiënten worden gedwongen te kiezen tussen pillen slikken of een enkeltje longstay. Klinieken kiezen bijna standaard voor 100 procent veiligheid, ook als dat onredelijk is.
‘Een voorbeeld: behandelaars stelden chemische castratie als voorwaarde voor een cliënt die al tien jaar een normale seksuele relatie had met zijn partner, die zijn kind had gebaard. Pas na jaren medicatie weigeren, kreeg hij alsnog verlof. Er is niets misgegaan.’

Tweede Kamer
Tweede Kamerleden hebben eerder vergeefs gepleit voor chemische castratie van alle zedendelinquenten die met verlof willen. Ze gaan ten onrechte ‘op de stoel van de behandelaar zitten’, meent het adviesorgaan. Artsen beslissen over medicatie, in overleg met de patiënt. Die zou je niet onder dwang moeten toedienen.
Volgens de RSJ heerst in klinieken ‘de vrij breed bestaande misvatting’ dat verlofaanvragen voor zedendelinquenten standaard worden afgewezen als een patiënt geen libidoremmers gebruikt. Het ministerie van Justitie dient dit misverstand te bestrijden met een landelijk ‘beleidskader’, dat moet voorkomen dat klinieken verschillend hiermee omgaan.

Geit
Adviezen van de Raad zijn niet bindend. ‘Maar we gaan er wel van uit dat ons rapport een rol zal spelen in discussies hierover’, zegt Donker. Hij wil dat meer onderzoek wordt gedaan naar de effecten van libidoremmers, met name bij langdurig gebruik.
Heidanus is het met hem eens. ‘Ik sta sinds negen jaar een cliënt bij die vroeger tot bloedens toe masturbeerde. Hij is twee keer op heterdaad betrapt op de boerderij van de tbs-kliniek met de broek op de enkels achter een geit. Toen hij besloot akkoord te gaan met het gebruik van medicatie, ging het beter. Hij heeft nu een baan, een woning en een vriendin. Helaas zijn de bijverschijnselen zo ernstig dat het op termijn niet verantwoord is door te gaan met de libidoremmers.’

Bron