Van Rompuy eerste EU-president

De Belgische premier Herman van Rompuy wordt de eerste president van de Europese Unie. Dat hebben de 27 Europese regeringsleiders besloten in Brussel. De Britse eurocommissaris Catherine Ashton komt op de post Hoge Vertegenwoordiger van het Buitenlands beleid.



Van Rompuy's officiële functie is Voorzitter van de Europese Raad. Hij wordt de permanente voorzitter van de vergaderingen van de 27 staatshoofden en regeringsleiders. Tot nu toe rouleerde het voorzitterschap elk half jaar.

Weken lang hadden de Europese regeringsleiders getwist over wie de nieuwe EU-president moest worden. Maar uiteindelijk kwamen de regeringsleiders in Brussel er on-Europees snel uit. Bedoeling was dat er tijdens het diner nog over de hoge Europese post zou worden onderhandeld.

Maar eigenlijk was het al niet meer nodig. De weg voor een akkoord werd vrijgemaakt door de Britse premier Brown. Hij liet kort voor de top zijn kandidaat Tony Blair vallen. Blair maakte als socialist weinig kans op de post, omdat hij te uitgesproken zou zijn en omdat de christendemocraten, de grootste fractie in het Europees parlement, liefst iemand uit eigen gelederen hadden.

Brown sprak zich uit voor de socialistische Catherine Ashton voor de Hoge Vertegenwoordiger voor het Buitenlandse beleid. Hierdoor was de voordracht van de Belgische premier Van Rompuy (62, christendemocraat) een gelopen zaak. Frankrijk en Duitsland, de twee machtigste landen in Europa, hadden eerder deze week al hun voorkeur laten blijken voor Van Rompuy. Hij en Ashton beginnen op 1 december, als het Verdrag van Lissabon in werking treedt.

Verdrag van Lissabon
Van Rompuy en Ashton beginnen op 1 december, als het Verdrag van Lissabon in werking treedt. Van Rompuy wordt voor tweeëneenhalf jaar benoemd tot EU-president. Hij moet voortaan de vier jaarlijkse EU-toppen voorzitten en de eenheid onder de EU-leiders bewaken.

Ashton zet het werk voort van EU-buitenlandcoördinator Javier Solana, maar krijgt meer bevoegdheden en wordt ook vicevoorzitter van de Europese Commissie. Ashton was wel eens voor de baan genoemd, maar de benoeming van de econome kwam toch als een verrassing.

Voorzitter José Manuel Barroso van de Europese Commissie zal nu naar verwachting binnen enkele dagen de rest van zijn ploeg samenstellen. De Nederlandse kandidaat is nog niet bekend. Misschien blijft eurocommissaris Neelie Kroes (Concurrentie) in Brussel, maar dan op een andere post dan haar huidige.

Onze correspondent Paul Sneijder zegt dat Nederland al de afgelopen dagen tot het inzicht was gekomen dat Balkenende het niet zou worden. Daarom zwakte de regering de voorwaarde af dat de Nederlandse EU-commissaris van een bepaalde politieke kleur (CDA of PvdA) moet zijn. Zo wilde Den Haag de weg vrij maken voor een verlenging van het commissariaat Neelie Kroes op Mededinging.

De Nederlandse premier Balkenende werd ook regelmatig genoemd als kanshebber voor het Europees presidentschap, hoewel hij telkens heeft gezegd dat hij geen kandidaat was. De afgelopen dagen bleek dat hij alleen in beeld zou komen als Van Rompuy het niet zou worden. Maaru zover kwam het dus niet.

bron