Turkije twijfelt over verdrag met Armenië

ANKARA - De inkt is nog niet droog of een verzoeningsakkoord tussen Turkije en Armenië lijkt alweer op losse schroeven te staan. De Turkse premier Reccep Tayip Erdogan verbond zondag voorwaarden aan de opening van de grens met het West-Aziatische buurland.



Hij zaaide daarmee twijfel over de overeenkomsten die beide landen een dag eerder in het Zwitserse Zürich hadden gesloten. Zij besloten onder meer de diplomatieke betrekkingen te herstellen en de grenzen te heropenen.

Erdogan eiste dat Armenië zich eerst moet terugtrekken uit Nagorno-Karabach, een gebied in het Armeense buurland Azerbeidzjan met vooral etnische Armeniërs. Juist vanwege het conflict verbraken de regeringen in Ankara en Jerevan in 1993 hun banden.

Tegelijk

''We willen dat alle grenzen tegelijk worden geopend. Maar zo lang Armenië zich nog niet heeft teruggetrokken van Azerbeidzjaans territorium dat het bezet, kan Turkije geen positieve houding op dit vlak hebben'', verklaarde de Turkse premier.

Hij heeft deze voorwaarde al eerder gesteld, maar leek de laatste tijd niet meer zo strikt aan deze eis vast te houden. Waarom hij het nu weer te berde brengt, is onduidelijk. Veel Turkse nationalisten verzetten zich tegen het akkoord.


Azerbeidzjan

De regering van Azerbeidzjan had fel uitgehaald naar bondgenoot Turkije vanwege het akkoord met Armenië. Het openen van de grens tussen de landen zou volgens Azerbeidzjan instabiliteit kunnen veroorzaken in de zuidelijke Kaukasus, waar de status van de enclave Nagorno-Karabach nog steeds onduidelijk is.

Het gebied is in feite onafhankelijk sinds de Armeniërs er begin jaren '90 een opstand begonnen.

Het akkoord van zaterdag was bedoeld om een begin te maken met het herstel van het vertrouwen tussen Ankara en Jerevan. Zwitserse diplomaten hadden ruim een jaar bemiddeld.


Clinton

Het was wellicht een teken aan de wand dat de ondertekening ruim drie uur later plaatsvond dan gepland. Armenië had op het laatste moment geklaagd over de Turkse verklaring over Nagorno-Karabach die zou worden voorgelezen na de ondertekening.

Naar verluidt kon vooral door de inzet van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton de kwestie worden opgelost. De Armeense minister van Buitenlandse Zaken Edouard Nalbandian noch zijn Turkse ambtgenoot Ahmet Davutoglu gaf een verklaring af tijdens de korte ceremonie.


Solana

Onder de gasten waren behalve Clinton onder anderen haar Russische collega Sergej Lavrov en buitenlandcoördinator Javier Solana van de Europese Unie. Zij onderstreepten daarmee het belang dat zij hechten aan deze positieve ontwikkeling in de Kaukasusregio.

De moeizame relatie tussen Turken en Armeniërs wordt al bijna een eeuw overschaduwd door de massamoord op Armeniërs in de Eerste Wereldoorlog. Armeniërs zijn van mening dat de voorloper van Turkije, het Ottomaanse Rijk, verantwoordelijk was voor een genocide op ruim een miljoen overwegend christelijke Armeniërs.

Het islamitische Turkije ontkent dat er sprake was van een stelselmatige volkerenmoord.


Voetbal

Een jaar geleden was al sprake van enige Turks-Armeense ontspanning. Begin september 2008 bezocht Abdullah Gül als eerste Turkse president het buurland om een kwalificatiewedstrijd tussen het Turkse en Armeense elftal bij te wonen voor het wereldkampioenschap voetbal. Zijn Armeense ambtsgenoot is uitgenodigd voor de returnmatch op 14 oktober.

Bron