Rotterdam onveiligste stad

Tubbergen, een echte boerenlullendorp  :Y

Nou ja, zeg... Ik heb wel een voorkeur voor onveilige steden. Nu woon ik in Eindhoven en vanaf september hopelijk in de buurt van Rotterdam voor mijn stage  :+

'Ze vreten elkaar op'

Door NIELS DEKKER
[MISDAADMETER] 'Zet tien ratten in een doos en ze vreten elkaar op.' In Eindhoven vallen elk uitgaansavondje rake klappen. De politie leert er mee omgaan. Heibel om een peuk voor snackbar De Hoek in het Eindhovense uitgaansgebied.
'Heb je een peukje voor me?'' Het is zaterdagnacht even na vieren als voor De Hoek, de bekendste snackbar in het Eindhovense uitgaansgebied Stratumseind, iemand die vraag brutaal toegeworpen krijgt.

De man, een militair, is er niet van gediend. ,,Dan ga je ze binnen zelf kopen,'' bijt hij de nicotineliefhebber toe. Diens vrouw is niet gecharmeerd van het antwoord en bemoeit zich er mee. De militair noemt haar een 'kutwijf' dat haar 'bek' moet houden en voor hij het weet zit er een keurige snee onder zijn rechteroog.

Het slachtoffer probeert zijn belager nog te achtervolgen, maar wordt tegengehouden door twee agenten. Zij zien een opstootje ontstaan rondom de woeste militair. Als de man de mishandeling uitlegt, probeert de politie de dader alsnog te pakken. Het gaat om een bewoner van een woonwagenkamp die bij omstanders bekend is. Of beter gezegd: berucht. De vogel is echter gevlogen.

Elk weekeinde krijgen mensen het hier, op Stratumseind, met elkaar aan de stok. En anno 2009 doet niet alleen het slachtoffer aangifte, ook de dader stapt naar de politie. Dat is soms een manier om bij de rechter te ontsnappen aan straf. Met al die aangiftes heeft het grote uitgaansgebied een stevig aandeel in de hoge positie die Eindhoven steevast inneemt in de AD Misdaadmeter, dit jaar de tweede plek.

,,Maar wat wil je in een gebied waar zestig cafés zitten en waar elk weekeinde 20.000 tot 30.000 mensen komen stappen,'' vraagt Ton Beliën van de politie Brabant Zuid-Oost zich hardop af. ,,Heel Nederland komt hier naartoe. Zet tien ratten in een doos en ze vreten elkaar op.''

In een nacht als deze staan alle uitsmijters in contact met de politie. Bij problemen of incidenten kunnen ze bellen met de 'horecafoon', een nummer speciaal voor hen: een rode lijn zoals die van hoofdcommissaris Gordon in Gotham City. Beliën knikt en lacht bij de Batman-vergelijking. ,,Zo kun je het noemen.'' De vraag is hoe Eindhoven City de held het werk uit handen wil nemen.

Het is net voor tienen in de kantine aan de Mathildelaan. Zo'n twintig agenten krijgen hier instructies voor de komende nacht op Stratumseind. Vier koppeltjes gaan de straat op, twee agenten van de hondenbrigade moeten paraat staan en twee agenten zijn met paarden aanwezig in het uitgaansgebied. Verder zit een aantal politiemensen in de 'hotelbus'; een politiewagen waarmee raddraaiers snel worden afgevoerd naar het politiebureau. Tot slot zorgen vier andere agenten op het bureau voor de intake, opsluiting en verhoring van verdachten.

Beliën is aanwezig bij de briefing omdat hij Stratumseind kent als geen ander. Namens de politie onderhoudt hij er contacten met alle ondernemers en de gemeente. Een feestje, signalen van onrust, nieuwe problematiek: Beliën weet het als geen ander. Hij is er als de kippen bij om te benadrukken dat de problemen op Stratumseind wel meevallen. Hij wijst op het kleine aantal agenten dat wordt ingezet om de tienduizenden in het gareel te houden. ,,We hebben in een stapweekeinde gemiddeld ongeveer twintig tot dertig arrestaties. In een jaar tikt dat aardig aan. Allemaal verklaarbaar vanuit die rattengedachte. Maar tegelijkertijd, wat is dat aantal arrestaties nou op de tienduizenden die hier op donderdag, vrijdag en zaterdag komen stappen?''

Vooral de enorme concentratie van uitgaansgelegenheden wordt aangewezen als oorzaak van de misdrijven. Tot pakweg half drie is het in de lange straat een en al gezelligheid. Maar tegen sluitingstijd, als duizenden tegelijkertijd de kroegen verlaten, neemt het aantal vechtpartijen en mishandelingen in rap tempo toe. Gezeten op de twee indrukwekkende paarden veegt de politie geregeld het gebied schoon.

,,Dit hebben we nog nooit meegemaakt,'' zegt een van de agenten in het team. ,,Was het maar elk weekeinde zo.'' Uitgerekend deze nacht lijkt alles erg vredig. Er worden maar drie mensen opgepakt; twee voor rijden onder invloed en een Belgische wildplasser. Maar rustige avond of niet, het aantal incidenten op Stratumseind moet verminderen. Zo opperde de politie onlangs om de sluitingstijd terug te dringen. Horecaondernemers zien niets in dit plan. Aan het opbreken van de concentratie uitgaansgelegenheden wordt evenmin gedacht. Eindhoven is juist zo trots op het wijdse uitgaansgebied. 'Dat vind je nergens anders,' klinkt het dan.

Toch vindt burgemeester en geboren Eindhovenaar Rob van Gijzel dat er wat moet gebeuren. Het gebied wordt daarom op stapavonden mogelijk een evenemententerrein.

,,Het zijn vaak dezelfde personen die voor overlast zorgen,'' legt Van Gijzel uit. ,,Ze krijgen wel een caféverbod, maar het is lastig om ze te weren. Door van Stratumseind een evenemententerrein te maken, kun je aan beide kanten hekken neerzetten met controleurs. Zo kun je onruststokers eruithalen en tegenhouden vóór ze problemen veroorzaken. Werkt hetzelfde als met stadionverboden bij het voetbal.''

Van Gijzel geeft exact een jaar leiding aan Eindhoven. Bij zijn aantreden kon hij niet geloven dat zijn stad de meest criminele was van Nederland. Zowel in 2007 als in 2008 voerde de plaats de lijst van de AD Misdaadmeter aan. Uit ongeloof liet hij zelfs een onderzoek uitvoeren door de vermaarde criminoloog Cyrille Fijnaut.

,,Het strookte gewoon niet mijn gevoel,'' zegt Van Gijzel nu. ,,Het is heel anders dan in Amsterdam, waar ik heel lang heb gewoond. Daar houd je in de tram je hand op je portemonnee. In Eindhoven heb je dat niet. Hier laat ik mijn dochter van 16 's avonds met een gerust hart stappen.''

Fijnaut bevestigde de cijfers van de AD Misdaadmeter. ,,Fijnaut zei gewoon dat Eindhoven een onveilige stad is die in de top-drie thuishoort. Dat betekent dat we net zo onveilig zijn als Amsterdam. We beseften hierdoor dat het probleem helemaal niet meeviel, zoals soms eerder werd gedacht. De boodschap van Fijnaut was vervelend om te horen, tegelijkertijd geeft hij de basis om er wat aan te doen.''

Zeven politiechefs wachten in de gang tot Van Gijzel is uitgesproken. Ze houden hun petten in de hand als ze de werkkamer betreden. Van Gijzel ziet het zevental maandelijks. ,,Ik wil overal van op de hoogte zijn. Snel kunnen ingrijpen,'' verklaart Van Gijzel. Na vernietigende conclusies over versnipperde verantwoordelijkheden bij gemeente, politie en Openbaar Ministerie trok de nieuwe burgemeester de regie naar zich toe. ,,Neem het plaatsen van camera's op het Stationsplein, waar veel werd gedeald. Hoewel de burgemeester verantwoordelijk was als die dingen daar kwamen te hangen, moest de wethouder beslissen of de camera's er kwamen. Te veel afstemming.''

De lijst maatregelen die Eindhoven veiliger moeten maken groeide: Marokkaanse buurtvaders die jongeren tot de orde roepen, samenwerkende organisaties, een speciaal interventieteam voor acute problemen, dat bovendien overlastgevers aanpakt, extra politieactiviteiten in sommige wijken en een burgemeester die gebiedsverboden uitdeelt. Ook huurt de gemeente twee bureaus in voor analyse van de problemen. Er is drie miljoen extra uitgetrokken voor investeringen in veiligheid. Een van de opvallendste maatregelen was echter een simpele oproep. Eindhovenaren moesten voortaan hun achterdeur op slot doen. ,,Het zijn kleine dingen waar je grote winst mee kunt behalen,'' lacht van Gijzel.

Maar in Eindhoven kon je toch nog gewoon je achterdeur open laten staan? Niet dus. De Brabantse gemoedelijkheid strooide iedereen zand in de ogen. Eindhoven begint zichzelf nu pas echt te kennen.

Problemen met Marokkaanse jongeren springen in Woensel-Zuid in het oog. De voorzitter van een van de moskeeën sprak er zelfs over 'kakkerlakken'. De politie windt er evenmin doekjes om. ,,Ze vertonen haantjesgedrag, plegen geweldsdelicten en woninginbraken. Individueel zijn die gastjes best aanspreekbaar, maar als een groep wordt dat een stuk lastiger,'' zegt Peter van Agt, netwerkinspecteur van de politie, tijdens een wandeling door het stadsdeel. ,,Na hun 22ste verdwijnen de meesten uit beeld. Maar dan begint het probleem met de nieuwe generatie.''

De heilige woorden in dit deel van Eindhoven zijn daarom Preventie en Samenwerking. Politiemannen Peter van Agt en Cor Louwers nemen ons mee naar het buurthuis van de wijk Rapenland.

De heilige woorden in dit deel van Eindhoven zijn daarom Preventie en Samenwerking. Politiemannen Peter van Agt en Cor Louwers nemen ons mee naar het buurthuis van de wijk Rapenland. Enkele dagen per week wordt in het ietwat treurige gebouwtje spreekuur gehouden. Ouders en jongeren kloppen aan voor hulp en advies bij politie, de woningstichting of reclassering. Overlastgevende jeugd krijgt er de kans straf te ontlopen door weer naar school te gaan of een opleiding te volgen.

,,Je investeert in de jongeren en krijgt daar vertrouwen voor terug. Nee, we kopen niets af. Je helpt die gasten en komt zo bij ze binnen. We lopen over dun ijs, maar er is tenminste ijs,'' stelt Van Agt. Cor Louwers: ,,Zulke problemen verhelp je niet in twee jaar. Binnen vijf jaar gaat deze aanpak zich vertalen.''

Daar staat wel tegenover dat de politie concessies doet. ,,We vragen de jongeren op straat niet meer om hun legitimatiebewijzen. Dat werkt toch niet. Bovendien, een agent die goed bezig is met zijn vak, heeft zijn huiswerk gedaan; dan ken je al die gasten al.''

Een alarmerend telefoontje schudt het mobieltje van Peter van Agt wakker. De adjunct-directeur van de islamitische basisschool Tarieq Ibnoe Ziyad wil dringend met de politie praten. In de jassen van twee leerlingen heeft hij patronen gevonden. ,,Dat is nou de samenwerking waar we het over hebben,'' vertelt Peter als hij zijn wagen richting het schoolgebouw stuurt.

Gesluierde vrouwen kijken nieuwsgierig naar de mannen in uniform. ,,Niet voor mij toch,'' grapt een van hen als de agenten naar binnen stappen. Daar wordt vriendelijk de hand geschud van adjunct-directeur Frans van der Laar. Als hij de patronen laat zien, blijkt dat het minder ernstig is dan gedacht. Het zijn hulzen van losse flodders die door het leger worden gebruikt.

Van der Laar spreekt tegen Van Agt wel zijn verontrusting uit over een andere leerling van de hoogste groep. Hij wordt hij nu al gesignaleerd met wat 'foute gasten'. ,,Natuurlijk lichten we ook de ouders in. Helaas is dat niet altijd dé manier,'' zegt hij.

Meest beruchte plek in Woensel-Zuid was de Edisonstraat, waar al dan niet verslaafde hoeren in de rijtjeshuizen, tussen gewone bewoners, hun diensten aanboden. Nu zitten de niet-verslaafde hoeren geconcentreerd op een keurig pleintje en zijn de verslaafde prostituees verplaatst naar een tippelzone achter het spoor.

,,De prostituees hebben geen pooiers meer om te zorgen voor hun veiligheid, cafés met dealers zijn gesloten, er is opvang voor verslaafden. Het probleem is gewoon weg,'' zegt Cor Louwers trots, als hij een wandelingetje maakt over het plein waar schaars geklede dames de agent begroeten.

Elders in Eindhoven steken nieuwe problemen de kop op. De stad kampt sinds kort met overlastgevende Polen, Roemen en Bulgaren. De zogeheten Moelanders (uit Midden- en Oost-Europa) kwamen om te werken, maar kunnen door de recessie soms maar moeilijk aan de bak komen. ,,Er zijn veel gelukszoekers bij,'' zegt Peter van Agt.

Een deel raakt verslaafd aan drank, met diefstal en overlast tot gevolg. ,,Er zijn dagen dat we er wel vier of vijf oppakken,'' vertelt Van Agt. ,,In de winkels krijgen ze de port niet aangesleept.'' Vooral de Kruisstraat zou er last van hebben. Verslaafden trekken van de dagopvang aan de ene kant van de straat naar de nachtopvang aan de andere kant van de straat. ,,Ze hangen rond op plekken waar we ze niet willen hebben.''

Burgemeester Van Gijzel schuift naar voren in het design kuipstoeltje, waarin hij in zijn werkkamer zijn gasten steevast ontvangt. Over die 'grote stad' heeft hij wel wat op te merken. De rode burgervader vindt dat Eindhoven als vijfde stad van Nederland over het hoofd wordt gezien als het gaat om de verdeling van geld om problemen aan te pakken.

,,Andere steden hebben allemaal toelagen. Een grotestedentoeslag voor plaatsen boven de 300.000 inwoners lopen we net mis. We missen een andere toeslag omdat we weer net te ver van de grens af liggen. Ook heeft Eindhoven weer net te weinig Marokkanen, waardoor we een andere toelage mislopen. Terwijl we procentueel gezien wél de meeste Marokkanen hebben.''

Van Gijzel vindt dat een grote stad als Eindhoven wél recht heeft op zulke toeslagen om problemen aan te kunnen pakken. De burgemeester vindt het verder niet meer dan normaal dat er een gevangenis zou komen. Net zoals minister Hirsch Ballin eerder al bepaalde dat er een rechtbank moet komen in de grootste plaats van Brabant. Daarnaast moet het politiekorps van 1900 naar 2200 agenten groeien.

,,We zijn veel te bescheiden geweest,'' stelt Van Gijzel, die zijn netwerk in Den Haag - waar hij jarenlang een mondig Kamerlid was - meer dan eens heeft ingeroepen.

Met het toegenomen zelfbewustzijn en de juiste middelen kan Eindhoven volgens Van Gijzel de problemen goed aanpakken. Maar zich vastpinnen op een eindpositie in de AD Misdaadmeter in 2013, als zijn termijn afloopt, durft de PvdA'er niet.

,,Dat doe ik niet, maar laat ik zeggen dat we niet altijd in de top-vijf van Nederland hoeven te staan. Ik wil gewoon af van het predikaat onveiligste stad van Nederland. Daarvoor moeten we een paar stevige problemen oplossen. Het is echter een illusie te denken dat als je met je vinger draait, het veiliger wordt. Het is een klus van iedereen en we gaan onze stinkende best doen.''

De eerste winst heeft Van Gijzel in zijn eerste jaar al binnen. Vanochtend viel deze krant bij hem op de deurmat. Eindhoven is van de eerste naar de tweede plaats gezakt. Batman kan zijn cape in Brabant aan de wilgen hangen, of terugvliegen naar het vertrouwde Rotterdam.

bron