Longartsen tegen uitzondering mondkapjesplicht: weigeren kan levens kosten

Longartsen maken zich zorgen om patiënten die vanwege een uitzonderingsregel geen mondkapje dragen. De voorzitter van de longartsenvereniging waarschuwt dat dit extra levens kan kosten: niet alleen onder deze kwetsbare patiënten, maar ook in hun omgeving.


Dat verklaart voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose Leon van den Toorn in een interview met deze nieuwssite. Ruim een miljoen Nederlanders heeft een chronische longaandoening. ,,Al die mensen kunnen nu denken: oké, fijn ik print een uitzonderingskaartje uit en ga naar de supermarkt.’’ Veel longartsen maken zich zorgen om het lot van longpatiënten zelf én om verdere verspreiding.


,,Wij merken dat veel patiënten het mondkapje in de spreekkamer willen afzetten’’, beaamt longarts Hans in ‘t Veen van het Rotterdamse Franciscus Gasthuis & Vlietland. Meerdere vakgroepen hebben volgens hem afgesproken om überhaupt geen uitzonderingsverklaringen te tekenen. ,,Zie het als de veiligheidsgordel in de auto, die zit ook niet lekker maar moet je wel om.’’

Uitzondering

Sinds 1 december moet iedereen in Nederland vanaf 13 jaar een mondkapje op in bijvoorbeeld winkels. Als je vanwege een beperking of ziekte zoals een longaandoening niet in staat bent een mondkapje te dragen, geldt een uitzondering. Maar de voorzitter van de longartsen vindt het ‘geen goed plan dat juist deze kwetsbare groep géén mondkapje draagt’. ,,Wij begrijpen dat een mondkapje voor een patiënt die het toch al benauwd heeft zeer onaangenaam kan zijn. Vaak gaat dit om wat oudere mensen met zuurstoftekort. Als die kwetsbare mensen corona krijgen, zijn wij bang dat het verkeerd afloopt.’’


De reden achter de uitzonderingsregel voor longpatiënten is voor de voorzitter van zo’n 1100 longartsen ‘nogal duister’. ,,Je hoort soms mensen zeggen dat ze minder zuurstof binnenkrijgen door een mondkapje, maar daar zijn wetenschappelijk echt totaal geen aanwijzingen voor.’’


De aanhoudend hoge besmettingscijfers zijn volgens de longarts ‘zeer zorgelijk’. In 24 uur tijd stelde het RIVM bijna 13.000 nieuwe coronabesmettingen vast: een nieuw dagrecord. Van den Toorn schrikt ervan: ,,Ja, jongens kom op! We moeten nu echt alle zeilen bijzetten. De naweeën van deze besmettingen gaan we over twee à drie weken terugzien in de ziekenhuizen. Deze cijfers maken onze zorgen alleen maar groter.’’


De gangen op de elfde en twaalfde van het Rotterdamse Erasmus MC staan vol met bakken met schone maskers, brillen en jassen en bakken met gebruikte spullen voor de recycling. ,,Het is telkens een hele omkleedpartij, bij het komen én het gaan. En natuurlijk doen we een mondkapje op, dat is logisch.’’

Vanzelfsprekend

Sinds het coronavirus in Nederland is, is het mondkapje voor hem vanzelfsprekend. Maar dat is het niet voor alle patiënten, merken longartsen in hun spreekkamers. ,,Al vanaf de invoering van de mondkapjesplicht is er veel discussie over de uitzonderingsregels. Wij als longartsen maken ons zorgen.’’ Van den Toorn is erop tegen dat ‘het straatbeeld verandert doordat veel mensen de uitzondering aangrijpen om geen kapje te dragen’. ,,Uiteraard zullen de meeste mensen niet zo denken, maar we zijn wel bang voor een al te gemakkelijk gebruik van de uitzonderingsregel.’’


Longartsen vrezen voor hun patiënten maar ook voor de rest van de bevolking die een grotere kans loopt op besmetting als veel mensen mondkapjes links laten liggen. In het ziekenhuis is het al erg druk. ,,Alleen al rond Rotterdam zijn er vier à vijf ziekenhuizen waar elk dertig à veertig coronapatiënten liggen. En de échte winter moet nog beginnen. Wij maken ons grote zorgen om de winter, niet alleen vanwege het zeer zorgelijke aantal besmettingen, maar ook vanwege de nog komende griepperiode en het feit dat in de winter zowel patiënten als zorgmedewerkers vaker ziek zijn. En dat opgeteld bij het feit dat de effecten van het vaccineren nog op zich laten wachten.’’


Het lukt volgens de voorman nog onvoldoende om de reguliere zorg te hervatten. ,,In sommige ziekenhuizen ligt 30 à 40 procent van de reguliere zorg stil, in andere zelfs 50 procent. Het is niet heel erg als we sommige ingrepen of geplande opnames een paar maanden uitstellen, maar duurt het langer, dan wordt het dat wél.’’


Goed nieuws is volgens hem wel dat ‘in vergelijking met de eerste golf nu de helft minder coronapatiënten op de ic belandt en er veel minder patiënten overlijden’. Dankzij preventief gebruik van bloedverdunners blijken opgenomen coronapatiënten minder vaak een longembolie te krijgen. Ook veel zuurstof via de neus kan voorkomen dat mensen aan de beademing moeten. Toch kan nog niet helemaal worden voorkomen dat ook jonge mensen verplaatst moeten worden naar de ic op de vierde verdieping. ,,Van de week nog moest er iemand van 30 zonder voorgeschiedenis binnen een paar dagen verhuizen naar de ic.’’


Hij vindt het zorgelijk dat sinds corona heerst de levensstijl van veel mensen ongezonder is door slecht eten, meer roken en minder bewegen. ,,Soms loop ik op poli’s waarbij 80 procent van de patiënten conditieverlies meldt. ‘Tsja, sorry ik ben binnen gebleven vanwege corona, waardoor mijn conditie achteruit is gehold’, hoor ik dan. Wij adviseren iedereen: blijf in beweging en eet gezond! Ga desnoods springen voor de tv, doe iets! Je gezondheid is ook in gevaar als je continu binnen blijft en niet beweegt.’’

‘Nogal duister’

Of de longarts – die zelf in de eerste golf ook besmet raakte met corona, maar ongeschonden uit de strijd kwam – wakker ligt van de pandemie? ,,Je staat ermee op en je gaat ermee naar bed. Op alle niveaus is iedereen keihard met Covid bezig.’’ Toch kwam de mondkapjes-uitzonderingsregel voor mensen met bijvoorbeeld een longaandoening voor Van den Toorn als een verrassing. De uitzonderingsregel is niet besproken met de longartsenvereniging noch met experts van het Outbreak Management Team (OMT). De reden achter de uitzonderingsregel voor longpatiënten is voor de voorzitter van zo’n 1100 longartsen ‘nogal duister’.


Het ministerie van Volksgezondheid laat desgevraagd weten dat dit wél is overlegd met organisaties ‘voor mensen met een beperking of chronische ziekte’. Het ministerie stelt ‘het met de longartsen eens te zijn’ dat ‘mensen die vanwege hun longaandoening een verhoogd risico lopen op een ernstig verloop bij besmetting met het coronavirus, er extra belang bij hebben zich goed te beschermen’. ,,Mensen die dat kunnen, moeten zeker een mondkapje dragen.’’ Dat uitgerekend zijn kwetsbaarste patiënten nu overwegen zonder mondkapje de supermarkt in te gaan, baart Van den Toorn zorgen. ,,Wij houden ons hart vast als juist deze kwetsbare groep géén mondkapje draagt.’’

Voorbeelden van uitzonderingsregels waarbij je geen mondkapje zou hoeven dragen:

• Als je door een beperking geen mondkapje kunt opzetten of dragen, bijvoorbeeld door een aandoening aan het gezicht.

• Als je door een mondkapje last krijgt van je gezondheid, bijvoorbeeld vanwege een longaandoening.

• Als je ontregeld raakt door een mondkapje, bijvoorbeeld vanwege een verstandelijke beperking of psychische aandoening. Ook een begeleider is dan uitgezonderd.

• Als je iemand vergezelt die afhankelijk is van non-verbale communicatie, zoals liplezen.

Bron AD.nl