Bacterie beschikt over meerdere wapens tegen antibiotica

Schadelijke bacteriën van één soort blijken op meerdere manieren weerstand te kunnen bieden tegen antibiotica. Dat maakt het bestrijden van deze resistentie bacteriën ingewikkelder dan tot nu toe gedacht.

Die ontdekking beschrijven onderzoekers van de Universiteit van Harvard deze week in Nature genetics.
De gangbare verklaring voor resistentie tegen antibiotica, is dat het medicijn alle bacteriën doodt, behalve één variant die ertegen bestand is, bijvoorbeeld doordat deze het middel kan afbreken. Die bacterievariant zou te bestrijden zijn met een ander antibioticum waar deze wel gevoelig voor is.

Dit blijkt echter een te eenvoudige verklaring, tonen de onderzoekers nu aan. 
Ze analyseerden spuugmonsters van patiënten met longaandoening cystische fibrose, die waren besmet met de bacterie Burkholderia dolosa. Deze bacterie blijkt na de infectie een diverse populatie te vormen die op uiteenlopende manieren aan het immuunsysteem kan ontsnappen.

Hetzelfde geldt voor een antibioticabehandeling. De ene variant bleek het antibioticum bijvoorbeeld te kunnen afbreken, de andere zorgde dat het zijn cellen niet kon binnendringen. 

Ziekenhuis

Deze ontdekking heeft gevolgen voor de ziekenhuispraktijk. Antibioticaresistente bacteriën zijn een bedreiging voor de gezondheid van ernstig zieke patiënten in het ziekenhuis. Zij hebben een verzwakt afweersysteem en zijn extra gevoelig voor bacteriële infecties.

In Nederland zijn de problemen met resistente bacteriën nu nog relatief beperkt, maar buiten ons land is de situatie in het ziekenhuis nu al nijpend, met name in Zuid-Europa.

"Meer diversiteit betekent dat de bacterie-populatie als geheel beter in staat is om zich aan te passen aan de wisselende omstandigheden in de patiënt," zegt Willem van Schaik, universitair docent bij de Afdeling Medische Microbiologie van het Universitair Medisch Centrum Utrecht, die zelf ook onderzoek doet naar antibioticaresistentie.

"Dit houdt ook in dat de bacterie moeilijk te behandelen zal zijn met antibiotica omdat sommige bacteriën in de totale populatie resistent kunnen worden door mutaties." 

Monster

Normaal gesproken bepaalt de deskundige op basis van een monster hoe resistent de betreffende bacteriepopulatie is.

Als dit monster niet representatief is voor de hele bacteriepopulatie, geeft dat een beperkt beeld, vergelijkbaar met een opiniepeiling op één dorpsplein, waar heel andere mensen komen dan de mensen die in de rest van het land wonen. Dat kan als gevolg hebben dat de behandeling niet goed aanslaat.

Bron