Kans op ernstige bijwerking cortisol blijft onder de radar
01-10-2014 om 12:34 uur'Kans op ernstige bijwerking cortisol blijft onder de radar'
Door: Margreet Vermeulen − 01/10/14, 05:30
In de Volkskrant van 1 oktober 2014.
© Frank Muller/www.zorginbeeld.nl.
Medicijnen met cortisol, zoals prednison, kunnen ernstige psychische problemen veroorzaken. Artsen en patiënten zijn zich daar te weinig van bewust.
Dat schrijft een groep verontruste psychiaters, onderzoekers en hersenwetenschappers in het oktobernummer van de American Journal of Psychiatry. Cortisol zit in medicijnen tegen astma, reuma, eczeem, spierziekten en auto-immuunziekten. Op jaarbasis krijgt een half miljoen Nederlanders prednison via de apotheek.
Volwassenen die gedurende ten minste drie maanden 20 milligram cortisol slikken of meer, lopen een vijf keer zo grote kans om ernstig verward te raken door bijvoorbeeld een delirium; ze kampen vier keer zo vaak met manisch gedrag en zien hun kans op een depressie bijna verdubbelen. Zelfmoord en pogingen daartoe komen zelfs zeven keer zo vaak voor bij mensen die cortisol gebruiken, hoewel het risico daarop, absoluut gezien, ook dan heel laag blijft.
De auteurs ontlenen deze cijfers aan bestaande studies, waaronder een groot Brits onderzoek onder ruim twintigduizend patiënten. Welke patiënten de grootste risico's lopen hangt af van de dosering, de leeftijd en de psychiatrische voorgeschiedenis. .
Er is zeker genoeg aanleiding om patiënten te waarschuwen ook voor kortere kuren met redelijk hoge doseringen. Tegelijk moeten we nuchter blijven. De kans op suïcide of een poging daartoe is een dramatisch getal, maar het blijft een kleine kans
Onno Meijer, endocrinoloog bij het Leids Universitair Medisch Centrum
Cortisol is een bijnierschorshormoon dat in kunstmatige vorm zeer effectief is bij ontstekingen, infecties en allergische reacties. Het zit in zalf, druppels, infusen en pillen en het kan in het geval van longproblemen geïnhaleerd worden. In de bijsluiter wordt niet gewezen op mogelijke ernstige psychische problemen, wel op milde psychische klachten zoals stemmingswisselingen. Ook dat doet de werkelijkheid geen recht, vinden de auteurs. Want milde psychische klachten zoals problemen met het geheugen, verhoogde irritatie, stemmingswisselingen en veranderd gedrag doen zich vaak voor, in circa de helft van de gevallen.
In een reactie zegt het Nederlands Huisartsen Genootschap dat ernstige psychische bijwerkingen vooral voorkomen bij hoge doseringen en langdurig gebruik. 'Daarom wordt in Nederland vaak met korte 'stootkuren' gewerkt en met lage onderhoudsdoseringen.'
Volgens Onno Meijer, endocrinoloog bij het Leids Universitair Medisch Centrum en niet betrokken bij het artikel, zijn er verschillen van opvatting. 'Er is zeker genoeg aanleiding om patiënten te waarschuwen ook voor kortere kuren met redelijk hoge doseringen. Tegelijk moeten we nuchter blijven. De kans op suïcide of een poging daartoe is een dramatisch getal, maar het blijft een kleine kans.'
Doordat patiënten niet worden gewaarschuwd voor mogelijke psychische bijwerkingen rapporteren ze die meestal niet aan hun behandelend arts. Daardoor blijft het probleem onder de radar, aldus een van de auteurs van het stuk, de Nijmeegse neurowetenschapper Benno Roozendaal. .
Is ook onderzocht of mensen psychische problemen krijgen van de medicijnen of de onderliggende oorzaak waarvoor we die medicijnen krijgen?
In het artikel wordt duidelijk het medicijn als oorzaak aangegeven. Niet duidelijk staat aangegeven wat dan de controlegroep is geweest. Het lijkt mij dat de bijwerkingen na start met prednison gerapporteerd zijn. De ziekte is voor start met prednison ook al aanwezig.
Als de helft van de intensieve gebruikers milde psychische bijwerkingen krijgen, dan is dat toch alarmerend. Het gaat volgens het artikel dan om bijwerkingen als problemen met het geheugen, verhoogde irritatie, stemmingswisselingen en veranderd gedrag.
En een 5x zo grote kans op ernstig verward raken door een delirium, dat is buitengewoon ernstig. M.i. gebeurt dit niet zomaar doordat je met een lichamelijke ziekte kampt. Gezien het onderzoek zou ik dus aannemen dat dit met het gebruik van prednison samenhangt. En 4x zo vaak manisch gedrag duidt m.i. ook op een ernstige bijwerking.
Gelukkig is de kans dat deze psychische klachten krijgt maar klein.
Ikzelf gebruik veel prednison, over al hele lange tijd en ik herken geen van de beschreven klachten. Gelukkig maar!!
Maar het is goed dat het onderkend wordt als probleem, dat bij het bestaan van zulke klachten in ieder geval de relatie met het cortisongebruik meegenomen kan worden in het bepalen van de behandeling. k Wens iedereen die er op die manier last van heeft veel sterkte!
Dat geldt wel voor de ernstige psychische klachten zoals een delirium, maar niet voor de milde psychische klachten. De helft van de intensieve gebruikers zou bepaalde 'milde' psychische klachten hebben gekregen door het gebruik van prednison.